ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ  ΣΚΟΠΕΥΤΡΑ

Κατά καιρούς ακούγονται ή εμφανίζονται ως κατακτήσεις της σύγχρονης χειρουργικής, η διενέργεια χειρουργικών επεμβάσεων στη σπονδυλική στήλη με τη βοήθεια computers ή άλλων βοηθημάτων με τα οποία επιτυγχάνεται η τοποθέτηση εμφυτευμάτων στη σπονδυλική στήλη με μεγαλύτερη ταχύτητα ή ακρίβεια. Βασικός στόχος των βοηθημάτων είναι η ασφάλεια και η ακρίβεια στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων και δευτερευόντως είναι η ταχύτητα και η εξοικονόμηση χειρουργικού χρόνου. Παράλληλος αλλά σημαντικός στόχος είναι και η μείωση της έκτασης του χειρουργικού τραύματος με τελικό αποτέλεσμα τις κλειστές ή μικρο-επεμβατικές εγχειρήσεις.

Αλήθεια ή ψέμματα; Σαφέστατα και είναι αλήθεια. Η πρόοδος που έχει συντελεστεί, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαπενταετία, είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη και επιτρέπει να γίνονται επεμβάσεις οι οποίες μέχρι και τα τέλη του προηγούμενου αιώνα απαιτούσαν πολύ μεγαλύτερη εμπειρία, γνώσεις και δεξιότητα του χειρουργού που θα αποτολμούσε το εγχείρημα.

Τί είναι όμως αυτά τα βοηθήματα και πώς πραγματικά βοηθάνε τον χειρουργό στην πραγματοποίηση της επέμβασης; Είναι πραγματικά ηλεκτρονικοί υπολογιστές; είναι ηλεκτρονικά εργαλεία; είναι ειδικά χειρουργικά εργαλεία ακριβείας; είναι ειδικά χειρουργικά τηλεκατευθυνόμενα σκόπευτρα; Στην πραγματικότητα είναι όλα τα παραπάνω εκτός από καθαρά ηλεκτρονικοί υπολογιστές, δηλαδή η χειρουργική επέμβαση γίνεται από τον άνθρωπο-χειρουργό και τα διάφορα εργαλεία είναι τα μέσα για να κάνει τη δουλειά του. Με απλά λόγια είναι τα μέσα για να εξοικονομηθεί χρόνος και να γίνουν με ακρίβεια οι χειρουργικές πράξεις.

Τα χειρουργικά σκόπευτρα ακριβείας, μηχανικά ή ηλεκτρονικά, είναι χειρουργικά βοηθήματα-εργαλεία με τα οποία γίνεται με μεγαλύτερη ακρίβεια η τοποθέτηση των εμφυτευμάτων στη σωστή θέση και με τη σωστή φορά. Υπάρχουν αρκετά είδη και χρησιμοποιούνται ανάλογα με το είδος του εμφυτεύματος αλλά και ανάλογα με τη μοίρα της σπονδυλικής μοίρας στην οποία γίνεται η εμφύτευση. Τα χειρουργικά σκόπευτρα βασίζονται σε ανατομικά οδηγά σημεία τα οποία εντοπίζονται είτε με μία μέθοδο απεικόνισης, ακτινογραφία, αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία κλπ, ή με ανατομικά οδηγά σημεία από τον ίδιο τον χειρουργό, την ώρα της επέμβασης. Τα πιο απλά σκόπευτρα βασίζονται σε ανατομικά οδηγά σημεία ενώ τα πιο σύνθετα βασίζονται σε συνδυασμό ανατομικών και απεικονιστικών στοιχείων.

Τα πιο απλά σκόπευτρα βασίζονται στην απλή επεικόνιση με ακτινοσκόπιση την ώρα της χειρουργικής επέμβασης. Μειονέκτημα η ιονίζουσα ακτινοβολία αλλά μεγάλο πλεονέκτημα η ταχύτητα, η αμεσότητα της εικόνας και το χαμηλό κόστος δεδομένου ότι όλα σχεδόν τα χειρουργεία είναι εξοπλισμένα με τα απαραίτητα μηχανήματα τα οποία δεν κοστίζουν ιδιαίτερα. Η εμπειρία του χειρουργού άλλωστε περιορίζει τη χρήση της ακτινοσκόπησης στο ελάχιστο ενώ η απειρία μπορεί να την κάνει ακόμα και επικίνδυνη γιατί γίνεται κατάχρηση της ακτινοσκόπησης.

Τα ανατομικά σκόπευτρα βασίζονται σε οδηγά ανατομικά σημεία προϋποθέτουν όμως απαραίτητα καλή γνώση της ανατομίας και ανάλογη εμπειρία του χειρουργού.

Τα συνδυαζόμενα μηχανικά σκόπευτρα συνδυάζονται με υλικά ή εργαλεία τα οποία έχουν ήδη τοποθετηθεί και βοηθούν στην τοποθέτηση εμφυτευμάτων χωρίς να χρειάζεται άλλη βοήθεια.

Τα ηλεκτρονικά σκόπευτρα συνδυάζονται με ανάλογα ηλεκτρονικά βοηθήματα, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και σε συνδυασμό με οδηγά ανατομικά σημεία ή απεικονιστικά οδηγά σημεία, καθοδηγούν τον χειρουργό στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων ή των εργαλείων. Αποτελούν τη μεγάλη κατάκτηση της χειρουργικής του τέλους του 20^ου αιώνα γιατί επέτρεψαν τη διενέργεια δύσκολων προσπελάσεων αλλά και μικρο-επεμβατικών εγχειρήσεων. Μειονέκτημά τους το σχετικά μεγάλο κόστος του εξοπλισμού και σχετικό μειονέκτημα ο χρόνος ο οποίος χρειάζεται για τον συγχρονισμό των μηχανημάτων τα οποία είναι απαραίτητα για την πραγμάτωση της επέμβασης.

Απόλυτο συγκριτικό πλεονέκτημα των ηλεκτρονικών βοηθημάτων σκόπευσης, όπως αλλοιώς ονομάζονται τα σκόπευτρα, είναι η εξασφάλιση της σωστής και με ασφάλεια τοποθέτησης ορισμένων σταθερών εμφυτευμάτων μέσα σε συγκεκριμένα ανατομικά μέρη της σπονδυλικής στήλης. Πλεονέκτημα επίσης η δυνατότητα για τη διενέργεια μικρο-επεμβατικών τεχνικών με μικρές τομές κάτι που επιτρέπει μεγάλη μείωση του χρόνου νοσηλείας και ανάρρωσης των ασθενών.

Συγκριτικό επίσης πλεονέκτημα των ηλεκτρονικών βοηθημάτων σκόπευσης είναι η παροχή διευκολύνσεων σε όχι πεπειραμένα άτομα να κάνουν επεμβάσεις οι οποίες απαιτούν μεγάλη εμπειρία και γνώσεις. Για παράδειγμα, μια ιδιοπαθής σκολίωση της σπονδυλικής στήλης με κυρτώματα της τάξης των 50°-60° μοιρών περίπου είναι ένα από τα εύκολα σχετικά περιστατικά στον τομέα της χειρουργικής των παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης. Μπορεί πολύ εύκολα να χειρουργηθεί από μια έμπειρη χειρουργική ομάδα μέσα σε τρεις περίπου ώρες, χωρίς πολύπλοκα και δαπανηρά καθοδηγητικά βοηθήματα τα οποία θα επιμηκύνουν τον χειρουργικό χρόνο χωρίς να προσφέρουν πρακτικά ουσιαστική βοήθεια.

Στον αντίποδα, μια παραμελημένη κυφοσκολίωση η οποία μπορεί να είναι, από πλευράς μεγέθους της παραμόρφωσης στα ίδια περίπου επίπεδα, δηλ. 50°-60° μοίρες, αλλά να χρειάζεται πολύπλοκους διεγχειρητικούς χειρισμούς, όπως π.χ. μερική αφαίρεση ενός σπονδύλου ή τμηματική εκστροφή ενός μέρους της σπονδυλικής στήλης, είναι περιστατικά όπου η συνδρομή καθοδηγητικών βοηθημάτων πραγματικά συντελεί στο καλύτερο αποτέλεσμα αλλά εξοικονομεί και χειρουργικό χρόνο.

Συμπερασματικά, τα ορθοπαιδικά βοηθήματα σκόπευσης ή χειρουργικά σκόπευτρα, απλά ή ηλεκτρονικά, αποτελούν πραγματικά πολύτιμα εργαλεία στη σύγχρονη χειρουργική του 21^ου αιώνα. Σε συνδυασμό με τις γνώσεις και την εμπειρία των χειρουργών, έχουν κάνει δυνατή α) τη πραγμάτωση δύσκολων και πρωτοπορειακών επεμβάσεων, β) τη δυνατότητα μετατροπής ανοιχτών επεμβάσεων σε κλειστές ή μικρο-επεμβατικές με μεγάλη μείωση των χρόνων νοσηλείας και της συνολικής αποθεραπείας και τέλος γ) δίνουν την ευκαιρία ακόμα και σε όχι έμπειρους χειρουργούς να πραγματοποιούν επεμβάσεις που, κάτω από άλλες συνθήκες, δεν θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιήσουν.