ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
Οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση, όπως και κάθε ιατρική θεραπεία, ενέχει τον κίνδυνο της εμφάνισης επιπλοκών. Ως επιπλοκή χαρακτηρίζεται οποιαδήποτε δυσάρεστη εξέλιξη κατά τη διάρκεια της μετεγχειρητικής περιόδου. Όλες οι επιπλοκές είναι γνωστές και αναμενόμενες.
Η συχνότητα και η βαρύτητα της εμφάνισης μετεγχειρητικών επιπλοκών εξαρτάται από το είδος και τη βαρύτητα της επέμβασης, τις γνώσεις και την εμπειρία του χειρουργού, σε περιπτώσεις τοποθέτησης εμφυτευμάτων-υλικών από την ποιότητα των τελευταίων και τις διαδικασίες τοποθέτησής τους, τις συνθήκες και τη διάρκεια του χειρουργείου και σε μεγάλο βαθμό από τη γενική κατάσταση του ίδιου του ασθενή.
Αδρή ταξινόμηση: Οι μετεγχειρητικές επιπλοκές μπορούν να ταξινομηθούν αδρά σε επιπλοκές που αφορούν α) στον οργανισμό του ασθενή συνολικά και β) στο χειρουργικό πεδίο. Γενικές επιπλοκές σχετίζονται με την αναισθησία και γενικώτερες επιπτώσεις από άλλα όργανα και συστήματα του σώματος, όπως άλλωστε και σε κάθε χειρουργική επέμβαση. Για την πρόληψη αυτών των καταστάσεων γίνεται ο προεγχειρητικός έλεγχος και λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα.
Γενικές επιπλοκές: Αφορούν στον οργανισμό γενικώτερα και εκδηλώνονται με συμπτώματα από όργανα και συστήματα μακρυά από τη σπονδυλική στήλη όπως πνεύμονες, καρδιά, αγγεία, εγκέφαλος, νεφρά κλπ.
Επιπλοκές του χειρουργικού πεδίου: Διακρίνται σε α) διεγχειρητικές, β) άμεσες και γ) απώτερες. Οι διεγχειρητικές επιπλοκές εκδηλώνονται ή εντοπίζονται αμέσως και στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται προσπάθεια να αποκαταστασθούν στον ίδιο χειρουργικό χρόνο ή σε επανεγχείρηση. Οι άμεσες εκδηλώνονται σε σύντομο χρόνο αμέσως μετά το χειρουργείο ενώ οι απώτερες εκδηλώνονται μετά από ικανό χρονικό διάστημα, ακόμα και χρόνια.
Νευρολογικές επιπλοκές: Παρουσιάζονται σε περιπτώσεις ερεθισμού, τραυματισμού ή πίεσης του νωτιαίου μυελού ή των νωτιαίων ριζών. Διακρίνονται σε παροδικές (αναστρέψιμες) και μόνιμες. Για την εμφάνιση νευρολογικών επιπλοκών μεγάλη σημασία έχει η εντόπιση των χειρουργικών χειρισμών μέσα ή έξω από τον σπονδυλικό σωλήνα γι΄αυτό και πολύ λιγότερες ή και καθόλου νευρολογικές επιπλοκές έχουν οι χειρουργικές τεχνικές οι οποίες περιορίζονται έξω από τον σπονδυλικό σωλήνα χωρίς επαφή με τα νευρικά στοιχεία.
Βιολογικές επιπλοκές: Παρουσιάζονται σε περιστατικά με μειωμένη βιολογική ανταπόκριση σε φυσιολογικές διαδικασίες με συνέπειες καθυστερημένη επούλωση τραύματος, καθυστερημένη πώρωση, ψευδάρθρωση, φλεγμονή κ.ά., με την προϋπόθεση φυσικά ότι θα έχουν τηρηθεί όλες οι αναγκαίες συνθήκες από την πλευρά των θεραπόντων. Η ομαλή επούλωση του χειρουργικού τραύματος π.χ., υπάρχει περίπτωση να καθυστερήσει σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, η διαδικασία ανάπτυξης νέου οστίτη ιστού μπορεί να αλλοιωθεί από φάρμακα όπως είναι τα αντιφλεγμονώδη ή τα αντικαρκινικά, κ.ά., η τοπική αντίσταση στους μικρο-οργανισμούς υπάρχει πιθανότητα να είναι απρόβλεπτα μειωμένη σε περιστατικά με διαταραχές του ανοσοποιητικού αλλά ακόμα και σε άτομα με ελεύθερο ιστορικό.
Εμβιομηχανικές επιπλοκές: Παρουσιάζονται σε περιπτώσεις αλλοίωσης της εμβιομηχανικής σταθερότητας της σπονδυλικής στήλης. Η σταθερότητα αλλοιώνεται είτε από την ίδια την πάθηση είτε από διεγχειρητικούς χειρισμούς και οι επιπλοκές είναι αποτέλεσμα πλημμελούς αποκατάστασης με τελικό αποτέλεσμα την αστάθεια. Η παραμονή ή η εμφάνιση αστάθειας μετεγχειρητικά αποτελεί μια από τις συνηθισμένες επιπλοκές των επεμβάσεων στη σπονδυλική στήλη και είναι, τις περισσότερες φορές, ιατρογενής.
Ποσοστά: Τα ποσοστά εμφάνισης επιπλοκών στις διάφορες επεμβάσεις εμφανίζονται στη διεθνή βιβλιογραφία από σχεδόν αμελητέα έως τεράστεια και αυτό γιατί δεν έχει κωδικοποιηθεί η έννοια της επιπλοκής. Παρουσιάζονται π.χ. ο απλός ερεθισμός του δέρματος και η απορρόφηση του οστικού αλλομοσχεύματος στην ίδια στατιστική ανάλυση μαζί με την πνευμονική εμβολή ή την παραπληγία. Η απλή επιφανειακή φλεγμονή και η σοβαρή "εν τω βάθει" μόλυνση στην ίδια κατηγορία. Τα αποτελέσματα από χειρουργεία σε υγειείς νέους οργανισμούς στην ίδια αξιολόγηση με τις ίδιες επεμβάσεις σε ηλικιωμένους με παθολογικά προβλήματα. Και το κυριώτερο, οι αξιολογήσεις δεν λαμβάνουν υπ' όψιν την εμπειρία του χειρουργού, τον εξοπλισμό και τις συνθήκες του χειρουργείου.
Συμπεράσματα: Οι αξιόλογες επιπλοκές των χειρουργείων της σπονδυλικής στήλης κυμαίνονται σε μονοψήφια ποσοστά επί τοις εκατό (%) ενώ οι πολύ σοβαρές σε ποσοστά επί τοις χιλίοις (‰). Όλες οι δυνατές επιπλοκές είναι γνωστές ενώ οι περισσότερες μπορούν να προληφθούν ή και ν' αντιμετωπισθούν με την προϋπόθεση της σωστής και έγκαιρης θεραπείας.