ΣΚΟΛΙΩΣΗ
Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Εισαγωγή
Η χειρουργική θεραπεία των παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης ξεκίνησε στις αρχές τους περασμένου αιώνα (Albee, Hibbs) χωρίς τη χρήση πρόσθετων μεταλλικών εμφυτευμάτων. Καθιερώθηκε στη δεκαετία του '60 με την εφαρμογή της διατατικής μεταλλικής ράβδου του Harrington, ακολούθησε η μέθοδος του Eduardo Luque με υποπετάλεια σύρματα, προχώρησε στην εφαρμογή τμηματικής στήριξης με άγγιστρα και ράβδους και έφτασε η τμηματική στήριξη να κατανέμεται και με τις διαυχενικές βίδες. Καθοριστική ήταν η συμβολή των Cotrel και Dubousset οι οποίοι εφάρμοσαν και καθιέρωσαν την τρισδιάστατη εκστροφή των παραμορφώσεων.
Η χειρουργική επέμβαση στοχεύει α) στην απελευθέρωση των σπονδύλων από τα ανατομικά μόρια που εμποδίζουν τη σχετική κινητικότητα, β) στη διόρθωση των παθολογικών κυρτωμάτων, γ) στη μηχανική ακινητοποίηση της σπονδυλικής στήλης στην νέα, διορθωμένη θέση και δ) στη μόνιμη ακινητοποίηση με την επίτευξη βιολογικής σπονδυλοδεσίας.
Παραδείγματα παλαιών μεθόδων χειρουργικής θεραπείας με α) ράβδο Harrington και β) πλαίσιο και υποπετάλεια σύρματα Luque
Το τελικό αποτέλεσμα της χειρουργικής θεραπείας θεωρείται επιτυχημένο από τη στιγμή που θα επιτύχει την απόλυτη ακινητοποίηση μικρού ή μεγάλου τμήματος της σπονδυλικής στήλης και συγκεκριμένα του τμήματος το οποίο και υφίσταται τη θεραπεία. Σε γενικές γραμμές, επιτυχής θεωρείται η θεραπεία μιας σκολίωσης όταν διορθωθούν τα παθολογικά κυρτώματα και η σπονδυλική στήλη ακινητοποιηθεί (σπονδυλοδεθεί) στη διορθωμένη της θέση.
Με τα σημερινά δεδομένα αυτό επιτυγχάνεται σε πολύ λίγο χρόνο, η νοσοκομειακή νοσηλεία είναι σχεδόν μια εβδομάδα και η συνολική ταλαιπωρία του ασθενή δεν διαρκεί περισσότερο από ένα δίμηνο. Οι παραμορφώσεις διορθώνονται πραγματικά πολύ ικανοποιητικά με τίμημα όμως την απώλεια της κίνησης σε ένα μεγάλο σχετικά τμήμα της σπονδυλικής στήλης.
Η μέθοδος
Η μέθοδος για τη θεραπεία των παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης, οι οποίες προκαλούνται από την ιδιοπαθή σκολίωση στον αξονικό σκελετό, βασίζεται στην αρχή της τρισδιάστατης εκστροφής των Cotrel-Dubousset. Γίνεται σήμερα με τη χρήση εξελιγμένων συστημάτων σπονδυλοδεσίας τριών κολωνών κατασκευασμένα από υλικά απόλυτα βιοσυμβατά και παραμαγνητικά. Το συνολικό μέγεθος των διορθώσεων εξαρτάται από το μέγεθος των παραμορφώσεων αλλά η χρησιμοποίηση computers και συστημάτων πλοήγησης για την τοποθέτηση των υλικών όπως και η δυνατότητα συνεχούς διεγχειρητικού ελέγχου της νευρικής λειτουργείας (SSEP) επιτρέπουν τις μέγιστες διορθώσεις με την μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια.
Η χειρουργική επέμβαση
Οι χειρουργικές παρεμβάσεις γίνονται αποκλειστικά με εκτεταμένη ανοιχτή προσπέλαση και παρασκευή των οπίσθιων ανατομικών στοιχείων της σπονδυλικής στήλης σε προ-επιλεγμένα τμήματα της σπονδυλικής στήλης. Όλες οι παρεμβάσεις γίνονται αποκλειστικά σε στοιχεία του ερειστικού συστήματος. Γίνεται διατομή-εκτομή-καθαρισμός των ανατομικών μορίων που εμποδίζουν την κινητικότητα και τοποθετούνται σταθεροποιητικά εμφυτεύματα (διαυχενικές βίδες και άγγιστρα) σε προκαθορισμένες θέσεις. Ακολουθεί σύνδεση των σταθεροποιητικών εμφυτευμάτων με συνδετικές ράβδους και γίνεται αντιστροφική διόρθωση και τελική σταθεροποίηση. Η επέμβαση ολοκληρώνεται με προσθήκη οστικών μοσχευμάτων με στόχο την βιολογική επίτευξη μόνιμης σπονδυλοδεσίας με την ανάπτυξη νέου οστού.
Η χρονική διάρκεια ενός συνηθισμένου χειρουργείου οπίσθιας διορθωτικής σπονδυλοδεσίας για σκολίωση είναι συνήθως 4-5 ώρες. Η νοσηλεία 5-6 ημέρες και η συνολική ταλαιπωρία των μικρών ασθενών περίπου 2 μήνες, μέχρι την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της βιολογικής σπονδυλοδεσίας και την απελευθέρωση του ασθενή από σχετικούς περιορισμούς.
Στόχοι της χειρουργικής θεραπείας είναι οι μόνιμες διορθώσεις των παθολογικών σπονδυλικών κυρτωμάτων αλλά και των σωματικών παραμορφώσεων στον θώρακα και την οσφύ. Μειονέκτημά της η παραμονή μόνιμης ακινητοποίησης της σπονδυλικής στήλης στα τμήματα που έχουν σπονδυλοδεθεί.
Συμπεράσματα
Η χειρουργική διόρθωση της σκολίωσης με σπονδυλοδεσία είναι το χαρακτηριστικό της χειρουργικής στον τομέα των παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης. Η συνολική διάρκεια του χειρουργείου δεν ξεπερνά τις 6 ώρες, η συνολική νοσηλεία τις 6 ημέρες και το συνολικό όφελος για τον ασθενή η ζωή χωρίς την παραμόρφωση.