ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΝΟΗ
Η σκολίωση, όπως αναλύεται και στο σχετικό άρθρο, δεν είναι μια πάθηση που προκαλεί μόνο απλά πλάγια κυρτώματα στη σπονδυλική στήλη. Προκαλεί τρισδιάστατες ελικοειδείς παραμορφώσεις του αξονικού σκελετού οι οποίες στον θώρακα έχουν ως αποτέλεσμα την παραμόρφωση και των πλευρών οι οποίες στο ημιμόριο του κυρτού προβάλουν προς τα πίσω σχηματίζοντας τον ύβο ενώ από το ημιμόριο του κοίλου επιπεδώνονται και πλησιάζουν μεταξύ τους. Οι αλλαγές αυτές στη συνολική μορφολογία του θωρακικού κλωβού έχουν ως αποτέλεσμα αλλαγές και στην κίνηση των τοιχωμάτων του θώρακα με επιπτώσεις στη λειτουργία των πνευμόνων αλλά και της καρδιάς και των μεγάλων αγγείων μέσα στον θώρακα.
Πρώτος, όπως και σε πολλά άλλωστε θέματα της ιατρικής, ο Ιπποκράτης (460 π.Χ.-377 π.Χ.) ασχολήθηκε και περιέγραψε τη δυσκολία στην αναπνοή και τον πρώϊμο θάνατο σε άτομα με σκολίωση ή άλλης αιτιολογίας παραμορφώσεις του θώρακα. Οι πρώτες επιστημονικές αναφορές, μετά τον Ιπποκράτη, εμφανίζονται τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα όπου διαπιστώνονται και καταγράφονται οι επιπτώσεις από τον περιορισμό του ζωτικού χώρου στον θώρακα, στην αναπνοή και στη λειτουργία της καρδιάς, σε μεγάλες όμως παραμορφώσεις.
Το δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα οι έρευνες, όπως ήταν φυσικό, εντάθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν οι τεκμηριωμένες επιστημονικές εργασίες σε ασθενείς με θωρακικές σκολιώσεις. Καταγράφηκαν η μείωση των συνολικών λειτουργικών πνευμονικών όγκων, διαταραχές κατά τη διάρκεια του ύπνου, αύξηση των ενδοπνευμονικών αντιστάσεων και παράλληλα ευρήμματα στο αγγειακό σύστημα πνευμόνων και καρδιάς. Σημαντικό είναι ότι οι αλλοιώσεις είναι σε μεγάλο βαθμό μόνιμες και μη αναστρέψιμες ακόμα και μετά τη θεραπεία η οποία έχει μεν αποτελέσματα στη σπονδυλική στήλη αλλά δεν αλλάζει τη λειτουργικότητα των πνευμόνων και της καρδιάς η οποία προκαλείται από την παραμόρφωση των πλευρών και του θωρακικού κλωβού γενικώτερα.
Στην Ελλάδα ασχοληθήκαμε με την πνευμονική λειτουργία των παιδιών με σκολίωση που κάνανε θεραπεία με υπομασχάλιους κηδεμόνες τύπου Boston. Φάνηκε ότι η ιδιοπαθής σκολίωση η οποία εντοπίζεται στη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης προκαλεί μικρές αλλά ανιχνεύσιμες αλλαγές στις αναπνευστικές παραμέτρους ήδη από τις 30° (Βαλαβάνης και συν. 1989). Βρέθηκε επίσης ότι η θεραπεία με τον κηδεμόνα προκαλεί μικρή μόνο μείωση κατά 10-15% των αναπνευστικών όγκων η οποία είναι παροδική και επανέρχεται μετά την αφαίρεση του κηδεμόνα (Μπεχράκης, Βαλαβάνης και συν. 1984). Οι αλλαγές στις παραμέτρους της πνευμονικής λειτουργίας ήταν ανάλογες με το μέγεθος της σκολιωτικής καμπύλης και της παραμόρφωσης του θώρακα.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα μελέτη που έγινε ήταν ο έλεγχος της θεραπείας με κηδεμόνα στην ικανότητα για αερόβια άσκηση και απόδοση αερόβιου έργου (Αθανασόπουλος και συν. 1993). Ο κηδεμόνας χωρίς άσκηση έχει αρνητικές επιπτώσεις ενώ ακόμα και το απλό λαχάνιασμα επιδρά ευνοϊκά. Αυτό αποδεικνύει πόσο λάθος είναι η αντίληψη που επικρατεί για απαλλαγή από το μάθημα της "γυμναστικής" μαθητών/μαθητριών που κάνουν θεραπεία με κηδεμόνα. Εγκληματικό λάθος.
Συμπεράσματα: Οι παραμορφώσεις που προκαλούνται στον θώρακα από τη σκολίωση έχουν ως αποτέλεσμα περιοριστικού τύπου αλλοιώσεις στη λειτουργία των πνευμόνων και βλάβες στην καρδιο-αναπνευστική λειτουργία. Οι βλάβες είναι ανάλογες με το μέγεθος της παραμόρφωσης και δεν είναι αναστρέψιμες.