ΚΥΦΩΣΗ ΝΕΑΝΙΚΗ
Η ανθρώπινη σπονδυλική στήλη στη θωρακική μοίρα έχει φυσιολογικά ένα οβελιαίο θωρακικό κύρτωμα το οποίο κυμαίνεται από 20º μέχρι 40º. Η διαμόρφωσή του ολοκληρώνεται με το τέλος της εφηβείας, όπως άλλωστε και η διαμόρφωση ολόκληρου του ανθρώπινου σκελετού, στην ηλικία περίπου των 17 ετών για τα κορίτσια και ένα χρόνο αργότερα για τα αγόρια.
Η θωρακική κύφωση μετατρέπεται ομαλά σε λόρδωση στην αυχενική και την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, σχηματίζοντας ένα ενιαίο εμβιομηχανικό σύνολο ενώ παράλληλα συμμετέχει καθοριστικά και στη διαμόρφωση του θωρακικού κλωβού αυξάνοντας, με το σχήμα της, τη συνολική χωρητικότητα του θώρακα.
Νεανική κύφωση: Η αύξηση του οβελιαίου θωρακικού κυρτώματος πάνω από τις 40º θεωρείται παθολογική και ονομάζεται και υπερκύφωση ή πάλι κύφωση αλλά με παθολογική σημασία της λέξης. Υπάρχουν δυο είδη κύφωσης, η χαλαρή και η σκληρή. Η χαλαρή διορθώνεται εύκολα με την ενεργητική έκταση ενώ η σκληρή όχι. Τυπική σκληρή κύφωση είναι η νεανική κύφωση ή νόσος του Scheuermann. Εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια, στη μέση της εφηβείας, προσβάλει τις επιφυσιακές πλάκες και προκαλεί μόνιμες σφηνοειδείς παραμορφώσεις των σωμάτων των θωρακικών σπονδύλων. Πολλές φορές μπορεί να προσβάλει και σπονδύλους πιο χαμηλά, στην οσφυϊκή μοίρα.
Η νεανική κύφωση είναι αρκετά δύσκολη πάθηση γιατί εμφανίζεται σε μια ευαίσθητη περίοδο της ζωής, την εφηβεία. Τα πρώτα συμπτώματα είναι αρκετά ύπουλα, γιατί η κύφωση δεν ξεχωρίζει στα αρχικά της στάδια, αλλά αυτό που κάνει αισθητή την παρουσία του είναι ο πόνος στη ράχη ιδιαίτερα μετά το παιχνίδι ή με την πίεση τοπικά. Η παραμόρφωση αρχίζει σιγά-σιγά και φαίνεται όταν έχει ήδη μεγαλώσει αρκετά.
Κλινική εξέταση: Ο μικρός ασθενής εξετάζεται από το πλάϊ.
Φάση 1: όρθιος, χαλαρά και με τα χέρια λίγο μπροστά ώστε να φαίνεται καθαρά η ράχη.
Φάση 2: επίκυψη, κατεβάζοντας και το κεφάλι, ώστε να στρογγυλέψει όσο γίνεται όλη η ράχη. Τα πόδια παραμένουν τεντωμένα.
Φάση 3: σηκώνει λαιμό, κεφάλι και χέρια και προσπαθεί να τεντώσει τη ράχη όσο μπορεί, χωρίς όμως να σηκώσει τη μέση ή να λυγίσει τα γόνατα.
Σκοπός της κλινικής εξέτασης είναι να διαπιστωθεί το μέγεθος της καμπύλης του θωρακικού κυρτώματος, οι τυχόν αλλαγές του και ο βαθμός ευλυγησίας του.
Ακτινογραφίες: οι απλές πλάγιες ακτινογραφίες σε όρθια στάση και χαλαρά της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης είναι αρκετές για να καταγράψουν τα μεγέθη των οβελιαίων θωρακικών κυρτωμάτων και τις αλλοιώσεις στα σπονδυλικά σώματα. Ένα λάθος που γίνεται εδώ είναι ότι ζητείται από τους ασθενείς να είναι "τεντωμένοι" ή "σφιγμένοι" αντί για "χαλαροί", κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την πλασματική απεικόνιση του αληθινού μεγέθους ή ότι δεν υπάρχει κύφωση στις περιπτώσεις που το παιδί πάσχει από "χαλαρή κύφωση". Η κατά μέτωπο (face) ακτινογραφία, στις περιπτώσεις με κύφωση, δείχνει να υπάρχουν μικρά πλάγια κυρτώματα τα οποία όμως έχουν χαρακτηριστικά γνωρίσματα που τα ξεχωρίζουν από τα κυρτώματα της ιδιοπαθούς σκολίωσης. Εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως αξονική τομογραφία (CT) ή μαγνητική τομογραφία (MRI) θα χρειαστούν μόνο σε περιπτώσεις που είναι αναγκαία περαιτέρω διερεύνηση ή πρόκειται να γίνει εξειδικευμένη θεραπεία.
Θεραπεία: όπως η ιδιοπαθής σκολίωση στα κορίτσια, έτσι και η νεανική κύφωση ή νόσος του Scheuermann στα αγόρια χρειάζεται θεραπεία με κηδεμόνα. Οι κανόνες είναι περίπου οι ίδιοι με τη διαφορά ότι στην κύφωση επιβάλλεται και η γυμναστική για την ενίσχυση των οπίσθιων ραχιαίων μυών. Οι κηδεμόνες που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κύφωσης είναι υπομασχάλιοι, συμμετρικοί, έχουν πίεστρα στους ώμους και ένα κεντρικό πίεστρο στην πλάτη.
Θεραπεία με κηδεμόνες μετά τη σκελετική ωρίμανση, δηλ. μετά την εφηβεία, δεν έχει καμμία απολύτως επίδραση στη διαμόρφωση των σπονδυλικών κυρτωμάτων.
Κηδεμόνας Π.Ε.Π.: ο κηδεμόνας Π.Ε.Π. (Περιορισμένης Επαφής & Πίεσης) είναι ένας από τους κηδεμόνες που σχεδιάστηκαν στη Μονάδα Σκολίωσης του νοσοκομείου ΚΑΤ για την αντιμετώπιση της νεανικής κύφωσης. Χρησιμοποιείται και από το τμήμα Σκολίωσης & σπονδυλικής Στήλης του Ιατρικού Αθηνών. Είναι από PVC, υπομασχάλιος, πυελικός, συμμετρικός, με πίεστρα στους ώμους και ένα κεντρικό οπίσθιο πίεστρο αντίστοιχα με την κορυφή του κυφωτικού κυρτώματος. Κλείνει πίσω με ιμάντες.
Χειρουργική θεραπεία: εφαρμόζεται σε κυφώσεις μεγαλύτερες από τις 60º οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία. Γίνεται συνήθως με οπίσθια διαυχενική σπονδυλοδεσία ανοιχτά ή μικρο-επεμβατικά. Σε παραμελημένα περιστατικά με μεγάλες παραμορφώσεις, μπορεί να χρειαστεί να γίνουν και μια ή περισσότερες διορθωτικές οστεοτομίες. Πολύ πιο σπάνια, η θωρακική κύφωση διορθώνεται χειρουργικά με πρόσθια διαθωρακική προσπέλαση κατά την οποία γίνονται πολλαπλές διασωματικές οστεοτομίες και ακολουθεί η στήριξη της σπονδυλικής στήλης. Ο χειρουργικός χρόνος στις απλές οπίσθιες διορθωτικές σπονδυλοδεσίες είναι συνήθως 3-4 ώρες, η νοσηλεία 4-6 ημέρες και ο συνολικός χρόνος αποκατάστασης 2 μήνες.
Συμπεράσματα: Η σπονδυλική στήλη στο θώρακα έχει φυσιολογικά κύφωση που φτάνει μέχρι τις 40º . Η νεανική κύφωση ή νόσος του Scheuermann εμφανίζεται στην εφηβεία ιδίως στ' αγόρια, προκαλεί αύξηση της φυσιολογικής κύφωσης και χρειάζεται εξειδικευμένη θεραπεία.