SCHOOL SCREENING
ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Η έρευνα των μαθητών στο δικό τους περιβάλλον, στο σχολείο, για ενδεχόμενες παθήσεις οι οποίες μπορούν εύκολα να εντοπισθούν με απλές κλινικές εξετάσεις και να τεκμηριωθούν, στη συνέχεια με απλό εργαστηριακό έλεγχο, χωρίς επιβάρυνση των μαθητών ονομάζεται διαλογή στο σχολείο ή school screening.
Ιστορικό: Η πρώτη οργανωμένη έρευνα για παθήσεις της σπονδυλικής στήλης στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε από τον Δημήτρη Αντωνίου(†) το 1974 σε σχολεία της Αθήνας όπου εξετάσθηκαν 3,494 μαθητές. Ακολούθησε (1976) έρευνα σε όλα τα σχολεία, δημοτικά και γυμνάσια, του νομού Εύβοιας όπου εξετάσθηκαν 10,169 μαθητές. Ήταν οι πρώτες οργανωμένες έρευνες σχολικού πληθυσμού για παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης, σκολίωση και κύφωση, στην Ελλάδα. ("School screening for scoliosis in Athens" Smyrnis P. et. al., J.B.J.S. 1979)
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα Ελληνόπουλα είχαν παραμορφώσεις του αξονικού σκελετού, σκολίωση και κύφωση, στα ίδια ποσοστά με μαθητές άλλων κρατών της Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής. Εντύπωση προκάλεσε όμως η άγνοια που επικρατούσε στον γενικό πληθυσμό, τόσο στην Αθήνα όσο και στην επαρχία, σχετικά με τη σκολίωση και τις άλλες παθήσεις τις σπονδυλικής στήλης.
Οι έρευνες στα σχολεία συνεχίστηκαν σε πολλούς νομούς της χώρας και καθιερώθηκαν σαν μέσο για την έγκαιρη ανίχνευση των παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης ενώ παράλληλα το παράδειγμα της μονάδας σκολιώσεως ακολούθησαν και άλλοι συνάδελφοι από άλλα νοσοκομεία.
Περιγραφή: Η έρευνα μαθητών στο σχολείο γίνεται μέσα στο σχολικό περιβάλλον, την ώρα του μαθήματος. Εξυπακούεται ότι έχουν προηγηθεί οι κατάλληλες συνεννοήσεις και έχουν εκδοθεί οι σχετικές άδειες από τους αρμόδιους φορείς. Οι μαθητές ενημερώνονται για την εξέταση από τον δάσκαλο/καθηγητή και στη συνέχεια γίνεται καταγραφή των ατομικών στοιχείων σε ατομικές καρτέλλες. Ακολουθούν μετρήσεις σωματικών δεδομένων και στη συνέχεια γίνεται κλινική εξέταση κάθε μαθητή. Προσοχή χρειάζεται ώστε να μην εκδηλώνεται ο εξεταστής όταν εντοπίζει οτιδήποτε σε εξεταζόμενο μικρό μαθητή ή μαθήτρια.
Ακολουθεί ακτινογραφικός έλεγχος των μαθητών που εντοπίσθηκαν με στροφικές ασυμμετρίες του κορμού (σκολίωση) ή των οβελιαίων κυρτωμάτων (κύφωση). Στις περιπτώσεις που ο έλεγχος γίνεται στο σχολείο, επιλέγονται σκόπιμα και επιπλέον σαφώς υγιείς μαθητές οι οποίοι βγάζουν πλασματικές ακτινογραφίες αλλά αυξάνουν τον αριθμό των "θετικών" ώστε να μην "εντοπίζονται σαν ασθενείς" όσοι βγάζουν πραγματικές ακτινογραφίες.
Επόμενο στάδιο είναι αυτό της αξιολόγησης των πρώτων ευρημάτων και της εντόπισης των μαθητών οι οποίοι είναι "ασθενείς" και χρειάζονται "θεραπεία". Εντοπίζονται οι γονείς οι οποίοι και ενημερώνονται άμεσα και υπεύθυνα. Παράλληλα γίνεται συνολική αξιολόγηση, στατιστική επεξεργασία και ανάλυση των ευρημάτων και ενημερώνονται οι άμεσα εμπλεκόμενοι και ενδιαφερόμενοι (δάσκαλοι και γονείς).
Συμπεράσματα: Η μαζική εξέταση και διαλογή μαθητών στο σχολείο (school screening) είναι μια καθιερωμένη διεθνώς μέθοδος για την έγκαιρη εντόπιση παθήσεων σε μαθητές οι οποίοι αγνοούν ότι πάσχουν. Οι πρώτες έρευνες για σκολίωση σε Ελληνικά σχολεία έγιναν το 1974 και 1976.