ΚΥΦΩΣΗ ΝΕΑΝΙΚΗ
Η ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η ανθρώπινη σπονδυλική στήλη στη θωρακική μοίρα έχει φυσιολογικά ένα οβελιαίο θωρακικό κύρτωμα το οποίο κυμαίνεται από 20o μέχρι 40o. Η διαμόρφωσή του ολοκληρώνεται με το τέλος της εφηβείας, όπως άλλωστε και η διαμόρφωση ολόκληρου του ανθρώπινου σκελετού, στην ηλικία περίπου των 17 ετών για τα κορίτσια και ένα χρόνο αργότερα για τα αγόρια.
Η θωρακική κύφωση μετατρέπεται ομαλά σε λόρδωση στην αυχενική και την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, σχηματί-ζοντας ένα ενιαίο εμβιομηχανικό σύνολο ενώ παράλληλα συμμετέχει καθοριστικά και στη διαμόρφωση του θωρακικού κλωβού αυξάνοντας, με το σχήμα της, τη συνολική χωρητικότητα του θώρακα.
Νεανική κύφωση: Η αύξηση του οβελιαίου θωρακικού κυρτώματος πάνω από τις 40ο θεωρείται παθολογική και ονομάζεται και υπερκύφωση ή πάλι κύφωση αλλά με παθολογική σημασία της λέξης. Υπάρχουν δυο είδη κύφωσης, η χαλαρή και η σκληρή. Η χαλαρή διορθώνεται εύκολα με την ενεργητική έκταση ενώ η σκληρή όχι. Τυπική σκληρή κύφωση είναι η νεανική κύφωση ή νόσος του Scheuermann. Εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια, στη μέση της εφηβείας, προσβάλει τις επιφυσιακές πλάκες και προκαλεί μόνιμες σφηνοειδείς παραμορφώσεις των σωμάτων των θωρακικών σπονδύλων. Πολλές φορές μπορεί να προσβάλει και σπονδύλους πιο χαμηλά, στην οσφυϊκή μοίρα.
Η νεανική κύφωση είναι αρκετά δύσκολη πάθηση γιατί εμφανίζεται σε μια ευαίσθητη περίοδο της ζωής, την εφηβεία. Τα πρώτα συμπτώματα είναι αρκετά ύπουλα, γιατί η κύφωση δεν ξεχωρίζει στα αρχικά της στάδια, αλλά αυτό που κάνει αισθητή την παρουσία του είναι ο πόνος στη ράχη ιδιαίτερα μετά το παιχνίδι ή με την πίεση τοπικά. Η παραμόρφωση αρχίζει σιγά-σιγά και φαίνεται όταν έχει ήδη μεγαλώσει αρκετά.
Κλινική εξέταση: Ο μικρός ασθενής εξετάζεται από το πλάϊ.
Φάση 1: όρθιος, χαλαρά και με τα χέρια λίγο μπροστά ώστε να φαίνεται καθαρά η ράχη.
Φάση 2: επίκυψη, κατεβάζοντας και το κεφάλι, ώστε να στρογγυλέψει όσο γίνεται όλη η ράχη. Τα πόδια παραμένουν τεντωμένα.
Φάση 3: σηκώνει λαιμό, κεφάλι και χέρια και προσπαθεί να τεντώσει τη ράχη όσο μπορεί, χωρίς όμως να σηκώσει τη μέση ή να λυγίσει τα γόνατα.
Σκοπός της κλινικής εξέτασης είναι να διαπιστωθεί το μέγεθος της καμπύλης του θωρακικού κυρτώματος, οι τυχόν αλλαγές του και ο βαθμός ευλυγησίας του.
Ακτινογραφίες: οι απλές πλάγιες ακτινογραφίες σε όρθια στάση και χαλαρά της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης είναι αρκετές για να καταγράψουν τα μεγέθη των οβελιαίων θωρακικών κυρτωμάτων και τις αλλοιώσεις στα σπονδυλικά σώματα. Ένα λάθος που γίνεται εδώ είναι ότι ζητείται από τους ασθενείς να είναι "τεντωμένοι" ή "σφιγμένοι" αντί για "χαλαροί", κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την πλασματική απεικόνιση του αληθινού μεγέθους ή ότι δεν υπάρχει κύφωση στις περιπτώσεις που το παιδί πάσχει από "χαλαρή κύφωση". Η κατά μέτωπο (face) ακτινογραφία, στις περιπτώσεις με κύφωση, δείχνει να υπάρχουν μικρά πλάγια κυρτώματα τα οποία όμως έχουν χαρακτηριστικά γνωρίσματα που τα ξεχωρίζουν από τα κυρτώματα της ιδιοπαθούς σκολίωσης. Εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως αξονική τομογραφία (CT) ή μαγνητική τομογραφία (MRI) θα χρειαστούν μόνο σε περιπτώσεις που είναι αναγκαία περαιτέρω διερεύνηση ή πρόκειται να γίνει εξειδικευμένη θεραπεία.
Θεραπεία: όπως η ιδιοπαθής σκολίωση στα κορίτσια, έτσι και η νεανική κύφωση ή νόσος του Scheuermann στα αγόρια χρειάζεται θεραπεία με κηδεμόνα. Οι κανόνες είναι περίπου οι ίδιοι με τη διαφορά ότι στην κύφωση επιβάλλεται και η γυμναστική για την ενίσχυση των οπίσθιων ραχιαίων μυών. Οι κηδεμόνες που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κύφωσης είναι υπομασχάλιοι, συμμετρικοί, έχουν πίεστρα στους ώμους και ένα κεντρικό πίεστρο στην πλάτη.
Γυμναστική: Ασκήσεις ραχιαίων. Είναι η καλύτερη, αν όχι η μοναδική, προληπτική θεραπεία με την προϋπόθεση ότι θα γίνεται με συνέπεια, ένταση, κάθε μέρα και πολλές φορές την ημέρα αλλά στα περιστατικά που δεν έχουν σχηματιστεί ακόμα οστικές παραμορφώσεις στα σώματα των σπονδύλων. Κριτήριο είναι η δυνατότητα ευθειασμού της θωρακικής κύφωσης από τον ίδιο τον ασθενή όταν κάνει υπερέκταση της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης με τα χέρια ενωμένα πίσω απ΄τον λαιμό του ή τεντωμένα πίσω από την μέση του. Αυτές είναι και οι ασκήσεις των ραχιαίων. Κεφάλι και κορμός πρέπει να σηκώνονται αρκετά και η πλάτη να "ευθειάζεται". Καλό είναι κάτι ή κάποιος να κρατάει τα πόδια σταθερά ώστε να μη σηκώνονται κατά τη διάρκεια των ασκήσεων. Ασκήσεις κοιλιακών. Γίνονται παράλληλα με τις ασκήσεις των ραχιαίων χρειάζεται όμως προσοχή ώστε να μην κυρτώνει ο θώρακας όταν γίνονται οι πρόσθιες κάμψεις για τους κοιλιακούς.
Στόχος της γυμναστικής είναι να προλάβει την ανάπτυξη μόνιμων οστικών παραμορφώσεων στα σώματα των σπονδύλων όπως και να "εκπαιδεύσει" τον έφηβο ασθενή στη σωστή στάση του σώματος και να προλάβει την εμφάνιση μόνιμων αλλοιώσεων ή παραμορφώσεων σε άλλα ανατομικά μόρια της σπονδυλικής στήλης που είναι οι σύνδεσμοι, οι αρθρώσεις κλπ.
Κηδεμόνας Π.Ε.Π.: Ο κηδεμόνας Π.Ε.Π. (Περιορισμένης Επαφής & Πίεσης) είναι ένας από τους κηδεμόνες που σχεδιάστηκαν στη Μονάδα Σκολίωσης του νοσοκομείου ΚΑΤ για την αντιμετώπιση της νεανικής κύφωσης. Χρησιμοποιείται και από το τμήμα Σκολίωσης & σπονδυλικής Στήλης του Ιατρικού Αθηνών. Είναι από PVC, υπομασχάλιος, πυελικός, συμμετρικός, με πίεστρα στους ώμους και ένα κεντρικό οπίσθιο πίεστρο αντίστοιχα με την κορυφή του κυφωτικού κυρτώματος. Κλείνει πίσω με ιμάντες.
Συμπεράσματα: Η σπονδυλική στήλη στο θώρακα έχει φυσιολογικά κύφωση που φτάνει μέχρι τις 40ο. Η νεανική κύφωση ή νόσος του Scheuermann εμφανίζεται στην εφηβεία ιδίως στ' αγόρια, προκαλεί αύξηση της φυσιολογικής κύφωσης και χρειάζεται εξειδικευμένη θεραπεία. Η χαλαρή κύφωση μπορεί ν΄αντιμετωπισθεί χωρίς κηδεμόνα με γυμναστική αλλά χρειάζεται πολλή προσπάθεια και συνέπεια.