ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ
ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΟΧΙ ΠΑΘΗΣΗ
Η οσφυαλγία δεν είναι πάθηση, είναι σύμπτωμα και σημαίνει πόνος στη μέση, από το οσφύς = μέση και άλγος = πόνος. Αντίστοιχα σχηματίζεται η λέξη ισχιαλγία από τις λέξεις ισχι-, ισχιακό (νεύρο) και άλγος = πόνος και η πιο σύνθετη λέξη οσφυοϊσχιαλγία από τον συνδυασμό οσφύς = μέση, ισχι-, ισχιακό (νεύρο) και άλγος = πόνος που σημαίνει πόνος στη μέση και στη διαδρομή του ισχιακού (νεύρου).
Πάρα πολλοί είναι οι άρρωστοι που "πάσχουν" από "οσφυαλγία" ή "οσφυοϊσχιαλγία" και υποβάλλονται σε διάφορες θεραπείες και αγωγές, επίσημες ή όχι, αποτελεσματικές ή χωρίς αποτέλεσμα. Το βασικό, βασικώτατο ερώτημα είναι άν τα προηγούμενα γίνονται αφού ή χωρίς να έχει προηγηθεί διάγνωση της πάθησης και καθορισμός της αιτίας του πόνου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι θεραπείες γίνονται εμπειρικά χωρίς να έχει γίνει διάγνωση για τα αίτια του πόνου ενώ πολλές διαγνωστικές εξετάσεις γίνονται επίσης εμπειρικά, με πρωτοβουλία του ίδιου του ασθενή, χωρίς να έχει προηγηθεί ιατρική αξιολόγηση.
Δυσάρεστο έως απαράδεκτο είναι ότι οι λέξεις οσφυαλγία, ισχιαλγία και οσφυοϊσχιαλγία έχουν καθιερωθεί και εμφανίζονται ακόμα και σε επίσημα έγγραφα σαν ιατρικές διαγνώσεις για την έκδοση πιστοποιητικών ακόμα και για συντάξεις, επιδόματα, αναπηρίες κ.ά. χωρίς να εμφανίζεται πουθενά αιτιολογία του συμπτώματος.
Αίτια: χαρακτηριστικός είναι ένας πίνακας στο βιβλίο του Tachdjian "Pediatric Orthopaedics" ο οποίος αναφέρεται στα αίτια της οσφυαλγίας στα παιδιά. Σπονδυλόλυση, Σπονδυλολίσθηση (13 %), πρόπτωση μεσοσπονδύλιου δίσκου (6 %), φλεγμονές (8%) και όγκοι (6%) συγκεντρώνουν το 33% του συνόλου. Στους ενήλικες τα βασικά αίτια παραμένουν τα ίδια διαφοροποιούνται όμως προς τα πάνω ως προς τα ποσοστά γιατί προστίθενται αλλοιώσεις από μηχανικές καταπονήσεις, φθορές λόγω χρόνου, ρευματολογικές παθήσεις, οστικές αλλοιώσεις (οστεοπόρωση) κ.ά. Χαρακτηριστικά, μόνο στις ΗΠΑ, το ετήσιο "κόστος της οσφυαλγίας" εκτιμάται σε 40-50 εκατομύρια δολλάρια ενώ πραγματοποιούνται 300.000 εγχειρήσεις το χρόνο, δηλ. χειρουργείται ένας κάτοικος στους χίλιους.
Διερεύνηση: είναι προφανές ότι οποιαδήποτε οσφυαλγία ή οσφυοϊσχιαλγία η οποία διαρκεί περισσότερο από ένα εύλογο χρονικό διάστημα, δεν περνάει με σχετική ανάπαυση και απλή αγωγή (ανάπαυση, παυσίπονα, τοπική ζέστη), εμφανίζεται εύκολα και συχνά ή επιμένει παρά τη θεραπεία, χρειάζεται σωστή διερεύνηση με στόχο τον εντοπισμό των αιτίων. Η σωστή διάγνωση είναι απαραίτητη γιατί α) θα αποκλείσει επικίνδυνα αίτια και β) θα προσδιορίσει τα ακριβή αίτια κάνοντας γ) αποτελεσματική τη σωστή θεραπεία.
Θεραπεία: από τη στιγμή που μπεί η διάγνωση και καθοριστούν τα αίτια, η θεραπεία είναι αιτιολογική. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική, δηλ. παυσίπονο για τον πόνο, μυοχαλαρωτικό για τον μυϊκό σπασμό, αντιφλεγμονώδες για την άσηπτη φλεγμονή κλπ. Τις περισσότερες φορές τα φάρμακα συμπίπτουν αλλά είναι εντελώς διαφορετική η προσέγγιση όταν τα πέρνει ο άρρωστος στα τυφλά και διαφορετική όταν είναι γνωστό το αίτιο ή τα αίτια. Στη συμπτωματική θεραπεία υπάρχει η πιθανότητα να καλυφθεί η πραγματική αιτία που μπορεί να είναι ένα τραύμα ή μια μηχανική πάθηση ή ακόμα χειρότερα, μια ρευματοπάθεια ή ένας όγκος. Τα ίδια ισχύουν και για τις εναλλακτικές θεραπείες οι οποίες αποδίδουν σε πάρα πολλές περιπτώσεις και εδώ όμως ισχύει ο ίδιος κανόνας: να είναι γνωστά τα αίτια του πόνου.
Συμπεράσματα: η οσφυαλγία και η οσφυο-ισχιαλγία δεν είναι παθήσεις, είναι μόνο συμπτώματα. Οφείλονται σε πολλές παθήσεις ή καταστάσεις οι οποίες πρέπει πρώτα να εξακριβωθούν και μετά ο άρρωστος να υποβληθεί σε θεραπεία η οποία πρέπει να είναι αιτιολογική και όχι συμπτωματική. Το είδος της θεραπείας είναι επιλογή και του αρρώστου καλό είναι όμως να γνωρίζει από τί πάσχει και μετά να επιλέξει.